Δευτέρα 17 Αυγούστου 2015

Δήμητρα Μανθεάκη, Άγγιγμα Από Πάγο

                                                               Άγγιγμα Από Πάγο, Δήμητρα Μανθεάκη
                                                                                                   Είδος : Eποχής/κοινωνικό
                                                                                                       Βαθμολογία: 8/10



Θέμα: Ελληνική πεζογραφία
Εκδότης: Ωκεανός

Επιμέλεια: Έλενα Ματθαίου
Σελίδες: 544
ISBN: 9786185104108
Ημ. Έκδοσης: 13/06/2014
Τιμή Από 17,90 - 16,60

Το 2014 η Δήμητρα Μανθεάκη, που την αγαπήσαμε από το "Εγώ ,η Γυναίκα του Ταλιμπάν και "Είχα Μονο Εσένα", μάς προσέφερε μια συνταρακτική ιστορία γύρω από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το "Άγγιγμα Από Πάγο" υπό την αιγιδα των Εκδόσεων Ωκεανός.
Εύλογα θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης τι νέο έχει να μας πει "μια ακόμη ιστορία" γύρω από την τραγωδία της Σμύρνης.
          Κι όμως, θα διαπιστώσει πως αυτό το μυθιστόρημα έχει να προσφέρει πολλά και να τού χαρίσει ποικίλες εικόνες και απρόσμενες συγκινήσεις.
Πάμε μαζί να τις ανακαλύψουμε.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σμύρνη ,Μαρτιος 1922.
Ο πόλεμος μένεται αμφίρροπος στην τουρκική ενδοχώρα όπου προελάυνει ο ελληνικός στρατός, όμως η ζωή στη μαυλιστική Σμύρνη συνεχίζεται.
Η ερωτευμένη Λουίζα, κόρη ενός εύπορου αρχαιολόγου, γιορτάζει τους αρραβώνες της με τον αγαπημένο της Αλέξη σε μια μαγευτική βραδιά.
Δίπλα τους, τα δύο μικρά της αδέλφια ο Γιάννης και η Δάφνη,καθώς κι η 13χρονη αδελφή του Αλέξη, η Αντιόπη με τα πυρινα μαλλιά.
Όλα μοιάζουν παραμυθένια σε μια πολιτεία λουσμένη στα εκλεπτυσμένα ευρωπαικά αρώματα και στα μύρα της Ανατολής-τόσο μακρυά από τις αγωνίες του μετώπου.
           Οι ζωές όλων ανατρέπονται ,όταν ο Αλέξης συλλαμβάνεται ως λιποτάκτης του τούρκικου στρατού κ στέλνεται στην πρώτη γραμμή.
         Ενόσο όλοι αγωνιούν για τη ζωή του, το μέτωπο καταρρέει και μαζί με τον ελληνικό στρατό που υποχωρεί εισβάλλουν στην Σμύρνη τα ασυγκράτητα στύφη του Κεμάλ.
Η μαρτυρική Σμύρνη γνωρίζει μια από τις πιο αποτρόπαιες σφαγές στην Ιστορία και οι άλλοτε ευτυχισμένες οικογένειες σκορπίζονται στους 5 ανέμους.
Η Λουίζα και τα δύο αδέλφια της φυγαδεύονται στη Μυτιλήνη από τον πατέρα τους, ενώ ο Αλέξης θα συρθεί στα τρομερά αμελέ ταμπουρού, από όπου ελάχιστοι θα βγουν ζωντανοί...
Παράλληλα η αδελφή του,η Αντιόπη, θα γνωρίσει την αιχμαλωσία και μια απρόβλεπτη μοίρα την περιμένει στα βάθη της Ανατολίας.
Η Λουίζα, στην Ελλάδα θα ανδρωθεί πρόωρα."Μάνα και πατέρας μαζί" για τα δυο της αδέλφια- θα γνωρίσει σκληρές κακουχίες και απανωτά γυρίσματα της τύχης,που θα της επιφύλάξει ασύλληπτες τραγωδίες-χωρίς τίποτα να σβήσει τη μορφή του αγαπημένου της ,Αλέξη.
Θα κατορθώσει η Λουίζα να επιβιώσει;
Θα σμίξει ποτέ ξανά με τον Αλέξη των 17 της χρόνων;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Συγκλονιστικό και βαθιά συναισθηματικό, το Άγγιγμα Από Πάγο" της Δ. Μανθεάκη αποτελεί ένα από τα πιο γοητευτικά μυθιστορήματα που έπεσαν ποτέ στα χέρια μου με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή!
          Άμεσο και δραματικό καταφέρνει πραγματικά να διαπεράσει την ψυχή του αναγνώστη με τις απανωτές εξελίξεις και τις στιγμές της οδύνης ,που αγγίζει απώτατα άκρα.
Ο αναγνώστης στις σελίδες του δοκιμάζει μαζί με τους ήρωες μια πληθώρα συναισθηματικών διακυμάνσεων από τον τρόμο, την αγωνία, την εκδίκηση, ως την αγαλλίαση.
Υπάρχουν στιγμές που πραγματικά ανατριχιάζεις από ιερό τρόμο ki άλλες τόσες που καρδιοχτυπάς.

Ο έρωτας είναι διάχυτος και δρα σαν καταλύτης με την τραγικότητά του να διατρέχει ολόκληρο το βιβλίο και να κυριαρχεί, γλυκόπικρος σύντροφος, σε όλες τις δοκιμασίες.
         Η "απουσία" διαγράφεται ανάγλυφα και οδυνηρά μέσα από τις σκέψεις των ηρώων.  
       Παράλληλα, είδα πρώτη φορά σε σύγχρονο μυθιστόρημα την αδερφική αγάπη να αγγίζει "σοφόκλειες" διαστάσεις, καθώς παραπέμπει ευθέως στην αρχαία τραγωδία Αντιγόνη με την αδιαπραγμάτευτη έντασή της και την αίσθηση του ιερού χρέους ως το "τέλος"...

Η γλώσσα στο Άγγιγμα Από Πάγο" είναι λιτή,απλή και συνδράμει στη γοργή εξέλιξη, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον.
Ταυτόχρονα ωστόσο, παρατήρησα αρκετά επαναλαμβανόμενα εκφραστικά σχήματα.
              Σίγουρα δεν μπορεί να μιλήσει κάποιος για ένα πρωτοποριακό δημιούργημα, αφού στηρίζεται στη Μικρασιατική Καταστροφή που εδω και 93 χρόνια αποτελεί ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης...
Αυτή η Καταστροφή υπήρξε όμως το μέγιστο Εθνικό Τραύμα, και πάντα θα αιμορραγεί φρίκη και στάχτες, παραμένοντας τρομακτικά επίκαιρη.
Άρα το στοίχημα εδώ δεν είναι αν θα την επιλέξει κάποιος ως άξονα δράσης, αλλά πώς θα τη χειριστεί.
Η Δήμητρα Μανθεάκη,σε γενικές γραμμές, αντεπεξέρχεται πετυχημένα στις απαιτήσεις του θέματος και στέκεται στο ύψος του επάξια.

Χωρίς λεπτομερείς αναφορές, με απαρχή μια γιορτή αρραβώνων, η συγγραφέας, δίνει μια ιδέα της ξέγνοιαστης ατμόσφαιρας που επικρατούσε στη Σμύρνη, αν και ίσως λίγες περισσότερες στιγμές της πρότερης ζωής, να είχαν τονίσει περισσότερο την αντίθεση με όσα ακολούθησαν.
        Κατόπιν με ευαισθησία η Μανθεάκη παραθέτει κάποια χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από την τρομακτική σφαγή, εστιάζοντας χαρακτηριστικά στη στάση των Ευρωπαίων ,ενώ παραθέτει και ένα δυσεύρετο ντοκουμέντο, από το ημερολόγιο σημαίνοντος προσώπου,που σπάνια παρουσιάζεται.
         Κάτι άλλο που με εντυπωσίασε πολύ είναι πως μέσα από μια μικρή της ηρωίδα, φανερώνεται μια παραμελημένη παράμετρος του Μικρασιατικού Ζητήματος:
Η μοίρα όσων μετά τις σφαγές στις πόλεις"απήχθησαν"από τους ατάκτους και"πουλήθηκαν"σκλάβοι στα βάθη της Ανατολίας.      Γίνεται εστίαση σε ένα κορίτσι, λοιπόν, που έγινε λεία τέτοιων δουλεμπόρων τις ημέρες που οι Τσέτες διέλυαν και την ωραία Σμύρνη.
         Αυτή η πτυχή του βιβλίου με ενθουσίασε ,διότι ήταν η πιο ενδιαφέρουσα και η πλέον πρωτότυπη- καθώς δε θυμάμαι να θίγεται σε άλλο μυθιστόρημα για τη Σμύρνη η μοίρα όσων Ελλήνων πουλήθηκαν παράνομα εκείνες τις μέρες δούλοι στην Ανατολία.
Πολίτες που ποτέ δε συμπεριελήφθησαν στην Ανταλλαγή των Πληθυσμών του 1923...
(Ένα ακόμη έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τους Τούρκους και τους Συμμάχους κι αυτό το ωραίο μυθιστόρημα θα μπορούσε να δώσει ένα  άκρως ενδιαφέρον έναυσμα για σχετική ιστορική έρευνα.)
        Θα ήθελα να έχει δοθεί περισσότερη έμφαση στην ιστορία του κοριτσιού εκείνου, διότι ήταν πρωτόλεια έμπνευση, καθηλωτική, και παρείχε εξαίσιο υλικό χαρακτήρων και συναισθημάτων,διατηρώντας αμείωτη την ένταση.
                            Κατά τα άλλα από το μυθιστόρημα της Δ. Μανθεάκη παρήλασαν- άλλοτε επιγραμματικά, άλλοτε παραστατικά- γνώριμες εικόνες από την πυρπόληση της Σμύρνης, την τρομοκρατία στους δρόμους και τα αμελέ ταμπουρού, που αξεπέραστα έχουν περιγράψει μεγάλοι λογοτέχνες -σαν τον Βενέζη και τον Δούκα.
         Άλλο θέμα, που θεωρώ ιχνηλατήθηκε επαρκώς μέσα απο την πρωταγωνίστρια της Μανθεάκη, είναι η αλγεινή υποδοχή που η καθημαγμένη "μητέρα πατρίδα" επιφύλαξε στους πρόσφυγες.
Η συγγραφέας μετέδωσε όλη τη ρατσιστική απαξίωση των κατοίκων στα αστικά κέντρα προς τους "πρόσφυγες"και την έσχατη εξαθλίωση που βίωσαν οι μοσχοαναθρεμμένοι και άξιοι Μικρασιάτες στις τσίγκινες παραγκουπόλεις..
        Η Δήμητρα Μανθεάκη σε αυτό, μου έφερε στο νου στιγμές από το συγκλονιστικό βιβλιο της Διδώς Σωτηρίου "Οι Νεκροί Περιμένουν",που η προκατάληψη οδήγησε πολλούς Μικρασιάτες στην ανέχεια και την απόγνωση να νιώθουν διωγμένοι από παντού ("μας αποδιώχνουν ως 'Έλληνες' στην Τουρκία και ως 'Τούρκους' στην Ελλάδα".).
                  Από κει και πέρα ο αναγνώστης-απομακρύνεται λίγο από την Ιστορία και  χάνεται στη δινη της προσωπικής τραγωδίας των πρωταγωνιστών, καθώς αυτοί αντιπαλεύουν τα φαντάσματά τους και τα χτυπήματα της Μοίρας.
Χαρακτήρες αρκετά πειστικοί όλοι τους και επαρκώς σκιαγραφημένοι.
     Η συγγραφέας με υποβλητικές περιγραφές μεταγγίζει τη νοσταλγία και το πένθος στην καρδιά του αναγνώστη σε βαθμό να γίνει βίωμά του.
      Είναι γεγονός πως, σε ένα πολύ μικρό μέρος της, η ιστορία παρουσιάζει μια αμυδρή ομοιότητα προς το Κορίτσι Απ΄τη Σαμψούντα της Σ.Θεοδωρίδου, σύντομα όμως εξακτινώνεται σε εντελώς άλλους δρόμους και κρατά την ανάσα του αναγνώστη, ως την τελευταία σελίδα, αφήνοντάς τον με ένα αίσθημα πληρότητας.
                   Σίγουρα ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα της περασμένης χρονιάς,το "Άγγιγμα από Πάγο" δε θα αφήσει ανέγγιχτη καμιά καρδιά και αξίζει να το ανακαλύψετε!
Κάποιες στιγμές του θα σας καθηλώσουν και θα τις θυμάστε για καιρό αφότου το διαβάσετε.

1 σχόλιο:

  1. Δεν το έχω διαβάσει αλλά διαβάζω τα καλύτερα σχόλια για αυτό το βιβλίο !! Στην λίστα μου λοιπόν !

    ΑπάντησηΔιαγραφή